Δύσκολες στιγμές για το λιμάνι

Το «πάγωμα» των εργασιών στο νέο λιμάνι της Ηγουμενίτσας θεωρείται καλό νέο, αν σκεφτεί κανείς ότι το χειρότερο είναι το ενδεχόμενο ακύρωσης των εργασιών, λόγω απένταξης όλου ή μέρους του έργου της επέκτασης και του εκσυγχρονισμού.
Κανονικά, αν τηρούνταν το αρχικό χρονοδιάγραμμα, η β’ φάση θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί και η γ’ φάση θα έπρεπε να προχωρά. Αυτή τη στιγμή όμως η β’ φάση είναι μισοτελειωμένη και επί της ουσίας μπερδεύεται στα… πόδια της γ’ φάσης. Παράλληλα, η γ’ φάση μπλοκάρει και από το «όχι» του δήμου Ηγουμενίτσας, όσον αφορά τον τόπο λήψης αδρανών υλικών (από τη θέση «Γωνιά») για τη βελτίωση της εθνικής οδού Ηγουμενίτσας-Πρέβεζας, που περιλαμβάνεται στην εν λόγω εργολαβία.

Το υπουργείο Υποδομών μέσω της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων επιμένει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση από τη «Γωνιά» και προειδοποιεί για τα χειρότερα. Όλο αυτό το κουβάρι εκ των πραγμάτων θα κληθεί να το χειριστεί, μεταξύ άλλων, και ο νέος αναπληρωτής υπουργός του υπουργείου Ανάπτυξης και Υποδομών Σταύρος Καλογιάννης. Η υπόθεση όμως δεν φαίνεται να είναι καθόλου εύκολη, με τον δήμο Ηγουμενίτσας κυρίως να δέχεται πολλές πιέσεις για να αποδεχτεί τον τόπο απόληψης των αδρανών υλικών.
Στο τελευταίο έγγραφο, με ημερομηνία 20 Ιουνίου, της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων προς τον Οργανισμό Λιμένος Ηγουμενίτσας (ΟΛΗΓ), το οποίο έδωσε στη δημοσιότητα η Περιφέρεια Ηπείρου, δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο λιμάνι αλλά και για το τι ενδέχεται να συμβεί.

Αλλάζει ο εργολάβοςΚαταρχήν η β’ φάση ετοιμάζεται να πάει σε νέο εργολάβο. Τη φάση αυτή των εργασιών, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής, την είχε αναλάβει τον Μάρτιο του 2008 η εταιρία ΕΛΤΕΡ ΑΤΕ με τελευταία προθεσμία (παράταση δηλαδή) ολοκλήρωσης των εργασιών την 31η Δεκεμβρίου του 2012. Μέχρι σήμερα έχει εκτελεστεί περίπου το 63% του συνολικού αντικειμένου του έργου χωρίς να υπάρχει αυτοτελές τμήμα και άρα δεν καθίσταται δυνατή η παράδοσή του. Όσον αφορά την εταιρία, τα προβλήματα ρευστότητας την οδήγησαν να υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα. Σημειωτέον ότι η εταιρία χρωστά εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε επιχειρηματίες της περιοχής –κάτι που είχε προκαλέσει την έντονη διαμαρτυρία του Επιμελητηρίου Θεσπρωτίας. Παράλληλα, η ανάδοχος εταιρία υπέβαλε αίτηση υποκατάστασης στην εκτέλεση του έργου από την εταιρία Ιόνιος Α.Ε. ανάδοχο της εργολαβίας της γ’ φάσης του νέου λιμένα. Η «Ιόνιος» συμφώνησε. Απομένει να γίνει η εκκαθάριση της υφιστάμενης εργολαβίας, για να προχωρήσουν οι διαδικασίες της υποκατάστασης, με την ελπίδα ότι δεν θα χρειαστεί νέα παράταση για την ολοκλήρωση της β’ φάσης.

Η γ’ φάσηΗ εργολαβία της γ’ φάσης ανατέθηκε στις 8 Αυγούστου 2011 στην εταιρία Ιόνιος Α.Ε. με συνολική προθεσμία του έργου 54 μήνες, σε 4 ½ χρόνια δηλαδή. Η άδεια εκτέλεσης του έργου εκδόθηκε από το Λιμεναρχείο Ηγουμενίτσας τρεις μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης, τον Νοέμβριο του 2011. Εντυπωσιακό δε είναι το στοιχείο που παρατίθεται ότι το Λιμεναρχείο δεν έχει εκδώσει ακόμα μια απαραίτητη άδεια προκειμένου να ξεκινήσουν οι προκαταρκτικές εργασίες εξυγίανσης και εκσκαφής του πυθμένα. Στο έγγραφο σημειώνεται επίσης ότι η εργολαβία της γ1 φάσης εξαρτάται απόλυτα από την εξέλιξη της εργολαβίας της β’ φάσης, καθώς μεγάλο μέρος των χερσαίων χώρων της β’ φάσης αποτελεί αντικείμενο εργασιών της επόμενης φάσης.
Στην τελευταία εργολαβία συμμετέχει και η κατασκευή τμήματος της εθνικής οδού Ηγουμενίτσας-Πρέβεζας, μήκους 2,4 χλμ, η οποία έχει πλήρως αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά. «Η περιβαλλοντική αδειοδότηση περιβλέπει ρητά ότι ‘τα πλεονάζοντα προϊόντα εκσκαφών εκτός της φυτικής γης να χρησιμοποιηθούν ως αδρανή για την κατασκευή του έργου του νέου λιμένα Ηγουμενίτσας και σε καμία περίπτωση δεν θα εναποτεθούν σε άλλους χώρους» τονίζεται στο έγγραφο, το οποίο αναφέρεται στη θέση «Γωνιά» όπου προβλέπεται να γίνει μια τρανσέρα (ανάποδο Π). Η τρανσέρα αυτή αποτελεί το μήλον της έριδος με τον δήμο Ηγουμενίτσας ο οποίος κάνει λόγο για περιβαλλοντική καταστροφή. Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων αναφέρει ότι για τις ανάγκες της γ’ φάσης του λιμένα έχει οριστεί ως εναλλακτική λύση το λατομείο των Μύλων, του οποίου όμως τα υλικά δεν είναι κατάλληλα για παρασκευή σκυροδεμάτων, αλλά μόνο για επίχωση. Αναφέρει επίσης ότι μετά από υπόδειξη του Δήμου έγινε αυτοψία και σε άλλη θέση λήψης αδρανών υλικών, η οποία επίσης κρίθηκε ακατάλληλη. «Αφενός μεν βρίσκεται εκτός των ορίων της εργολαβίας, αφετέρου δε τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά τα δυνητικά παραγόμενα υλικά κρίνονται ως ανεπαρκή και ακατάλληλα για τις ανάγκες του έργου. Επιπλέον η υποδειχθείσα θέση δεν είναι περιβαλλοντικά αδειοδοτημένη και επομένως όχι άμεσα διαθέσιμη» τονίζει. Στη συνέχεια επιρρίπτει ευθύνες στον δήμο Ηγουμενίτσας και για άλλα ζητήματα, όπως για μια σειρά από αδειοδοτήσεις. Όσον αφορά την περιβαλλοντική καταστροφή για τη θέση «Γωνιά» που επικαλείται ο Δήμος, η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων, και κατ’ επέκταση το υπουργείο Υποδομών, υποστηρίζει ότι υπάρχει εκ μέρους της δέσμευση για φύτευση της περιοχής μετά το τέλος των εργασιών.
Όλα αυτά αποτελούν για το υπουργείο συνιστούν αντικειμενικές αδυναμίες έναρξης υλοποίησης των εργασιών της εργολαβίας. Γι’ αυτό και τον λόγο έδωσε παράταση προθεσμίας περαίωσης του έργου στις 13 Σεπτεμβρίου του 2016, 216 δηλαδή μέρες μετά την αρχική ημερομηνία που είχε οριστεί.
Στη συνέχεια, κάνει γνωστό ότι μετά την εξέλιξη αυτή, η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης «Ενίσχυση της Προσπελασιμότητας» του ΕΣΠΑ ζήτησε τον διαχωρισμό του έργου της γ’ φάσης σε δύο διακριτές φάσεις –με τη μία φάση να εκτείνεται μέχρι τη λήξη της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου (31 Δεκεμβρίου 2015) και με την άλλη μέχρι την προθεσμία ολοκλήρωσης της σύμβασης με αντίστοιχη κατανομή προϋπολογισμού. «Είναι προφανής ο κίνδυνος να μη χρηματοδοτηθεί το έργο για τις μετά την 31.12.2015 εργασίες, η πληρωμή των οποίων θα πρέπει να γίνει αποκλειστικά και μόνο από εθνικούς πόρους» επισημαίνεται. Το υπουργείο Υποδομών καταλήγει δε ότι οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση θα δημιουργήσει ένα πιο ασφυκτικό πλαίσιο χρηματοδότησης για την υλοποίηση του έργου «πόσο μάλλον αν ξεκινήσουν από αρχής άλλες μελέτες ή περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις προβληματικών θέσεων, οι οποίες θα θέσουν εν αμφιβόλω τη δυνατότητα χρηματοδότησης του έργου, εντός της προβλεπόμενης περιόδου», ρίχνοντας έτσι το μπαλάκι για ό,τι δυσάρεστο συμβεί στον δήμο Ηγουμενίτσας.